HhhH. In eerste instantie zou je denken dat de titel van dit boek een lacherige reactie op een net vertelde mop is, maar schijn bedriegt. Het boek HhhH is allesbehalve komisch: het gaat over het leven van nazikopstuk en architect van de Holocaust Reinhard Heydrich. In dit boek, dat als ondertitel Himmlers hersens heten Heydrich draagt (vandaar de ironische afkorting HhhH), blijkt de schrijver Laurent Binet een meester in het vervlechten van verhalen. De in kleine hoofdstukken opgedeelde roman vertelt vanzelfsprekend het verhaal van Heydrich. Je leest hoe deze jongen uitgroeide tot ‘de beul van Praag’ door allerlei traumatische gebeurtenissen die zijn leven voor eeuwig veranderden. Je krijgt zo een kijkje in de achtergrond van een van de meest wrede mensen uit de vorige eeuw.

In verschil contrast daarmee plaatst Binet de helden van dit boek: Jozef Gabcik en Jan Kubis. Zij hebben de nobele taak gekregen om Heydrich in Operatie Anthropoid te doden. Hun training wordt boeiend beschreven en wanneer zij oog in oog staan met Heydrich, smelten de twee verhaallijnen samen in een weergaloze slotscène.

Wat het boek zo bijzonder maakt, is dat het een hybride is van een roman en een biografie. De schrijver probeert zo objectief mogelijk de levens van Heydrich, Gabcik en Kubis te beschrijven, maar ziet zelf ook in dat de subjectiviteit van de geschiedenis hem dat onmogelijk maakt. Zijn continue strijd met feit en fictie, die hij ook voortdurend bespreekt met zichzelf in het boek, geeft zo niet alleen een inzicht in het leven van de personages, maar ook in dat van de schrijver zelf. We leren Binet kennen en tegelijkertijd ook zijn obsessieve gedachtes, bijvoorbeeld over of de kleur van Heydrichs Mercedes nou groen of zwart was…

En als Binet de personages en gebeurtenissen dan beschrijft in zijn roman-biografie, dan doet hij het goed ook. Hij brengt de geschiedenis tot leven en laat zelfs degenen met de grootste aversie tegen geschiedenis ademloos genieten. Feit en fictie vervloeien en soms lees je dan ook wel eens een heel hoofdstuk om er in het volgende hoofdstuk achter te komen dat het allemaal verzonnen was en er alleen in stond om alles realistischer te maken (met succes, overigens). Gelukkig is Binet dan wel zo eerlijk om dat toe te geven.

Voor wie zuchtend denkt: ‘och, het zóveelste boek over de Tweede Wereldoorlog…’ is dit boek perfect! Het geeft je namelijk een totaal nieuw perspectief op de nazi’s, de verzetsstrijders én geschiedschrijving in het algemeen. Heydrich en zijn levensverhaal is bij velen onbekend, terwijl hij naast Hitler en Himmler de invloedrijkste persoon van het Derde Rijk was. Ook zien we hoe inventief en menselijk de verzetsstrijders Gabcik en Kubis waren en daarbij hoe de auteur worstelt met het schrijven van het objectieve verhaal.

Men neme deze drie verhaallijnen bij elkaar, men voege een halve eetlepel roman en een halve eetlepel biografie eraan toe en zie daar: HhhH, een ode aan glasheldere en levensechte geschiedschrijving.

Deze recensie is geschreven door Martijn Janse, 17 jaar, gymnasium 5e leerjaar aan de CSW Van de Perre in Middelburg.
HhhH: Himmlers hersens heten Heydrich / Laurent Binet / Vertaling door Liesbeth van Nes / Uitgeverij Libris / 2009 / 347 pag. / ISBN 9789029088831

No Comments

Post a Comment