Gevalletje hangmatleesvoer

 Ze liet zich languit op de bank vallen terwijl iemand een lofzang op Eden zong, de stad waar iedereen gelukkig was en de vogels altijd floten, de bloemen altijd geurden, de zon altijd scheen, wie wilde daar niet wonen?”

Mede door een reisbeurs van het Nederlands Letterenfonds kreeg Threes Anna de mogelijkheid onderzoek te doen voor haar nieuwe roman. In 2016 verschijnt Paradijsvogel, een roman over een blanke vrouw die haar zwarte man verliest. Ze blijft achter in Eden en ontdekt dat haar man een groot geheim voor haar had. Een aantrekkelijk en zeker vermakelijk verhaal, maar Anna ontstijgt het niveau van hangmatleesvoer in dit geval niet. De literatuursnuiver komt bedrogen uit, de hangmatlezer geniet: de roman is te simpel, clichématig en oppervlakkig om echt iets nieuws te brengen, maar bevat genoeg leedvermaak en actie voor een middag leesplezier!

Iris en Max wonen in Eden wanneer Max overlijdt. Iris blijft achter in haar luxueuze villa met haar te dure spullen, haar BMW en haar rode Chrysler. Net wanneer ze haar leven weer op de rails lijkt te krijgen, ontdekt ze dat Max een groot geheim voor haar had: hij zat tot over zijn oren in de schulden en ze zal alles kwijtraken. In een wanhoopspoging nog iets te verdienen, houdt ze een ‘garage sale’, waarna ze haar laatste spullen pakt en vertrekt. In haar rode Chrysler ontvlucht ze Eden en trekt ze de wereld in. Daar komt ze een groep kampbewoners tegen. Zij brengen haar terug naar haar vroegere leven.

Het verhaal in Paradijsvogel oogt aantrekkelijk. Met een hoog tempo en diverse plotwendingen en een aantrekkelijke schrijfstijl zorgt Anna ervoor dat ze de lezer al snel bij Iris’ leven betrekt, om de aandacht vervolgens vast te houden. Iris’ leven, haar gedachten en haar gevoelens zijn realistisch en boeien. Ook de terugblikken naar haar verleden en de verhaalfragmenten van Max komen het verhaal ten goede. Ze geven het broodnodige ‘beetje extra’. Het verhaalconcept, een weduwe in een paradijs die ontdekt dat haar man torenhoge schulden heeft, is echter niet vernieuwend. De overdreven zwaar aangezette weduwenclub, de geldproblemen en de ‘garage sale’, de vlucht uit Eden: Anna verrast de lezer niet. Sterker nog; ze kiest het welbekende verhaalconcept, clichés incluis. Tot in detail voldoet Anna’s verhaal aan alle voorgevormde beelden en niet-originele elementen. Zwarte hummers, zilveren Ferrari ‘s, rode Chryslers en BMW’s sieren het verhaal, maar de originele gedeukte Eend in Eden mist. Daarbij is ook de relatie tussen Iris en Max niet vernieuwend: de strijd tussen zwart en blank komt aan bod. Anna verzaakt alleen bij het aanbrengen van diepgang. Meer dan louter een vertelling dát er een relatie tussen een blanke vrouw en een zwarte man was, bevat het boek bijna niet. Anna vertelt wel iets over de problematiek die die deze relatie met zich meebracht, maar gaat niet echt de diepte in. Ook daarmee sluit ze aan bij alle bestaande clichés.

Met Iris zet Anna een aantrekkelijk personage neer. Al snel wekt ze hetzij op simpele wijze sympathie bij de lezer door de tegenspelers van Iris – Danny en Donna- harteloos en kil te maken: “‘Wat heb jij een belachelijke strik in je haar, hij is toch niet jarig!'” Vervolgens maakt ze de lezer deelgenoot van Iris’ verdriet. Medeleven wekt ze door de gevoelens en gedachten van Iris op realistische wijze vorm te geven. Tegelijkertijd creëert ze een behoorlijke portie leedvermaak. Vanaf het moment dat de lezer weet dat Iris kampt met torenhoge schulden, ontstaat een dubbel gevoel: het ‘wat-sneu-voor-haar’-gevoel versus het ‘en-nu-eens-kijken-hoe-ze-zich-hieruit-gaat-redden’-gevoel.

Wie Paradijsvogel leest, zal de parallel met het Paradijs, het Hof van Eden, zeer zeker herkennen. Vanaf de eerste bladzijde grijpt Anna de kans deze parallel overduidelijk te trekken: “Boven op de wirwar aan medicijnen lag een doordrukstrip met kleine roze pilletjes, bijna uitdagend, als een verboden vrucht.” Helaas blijkt ook deze parallel louter een parallel: een echte diepere betekenis mist. Met Paradijsvogel schrijft Anna in ruim 280 pagina’s een aantrekkelijk verhaal waarin clichés bijna clichés worden. Prima voor een zonnig dagje hangmat, maar meer niet. Geen literair hoogstandje.

Deze recensie is geschreven door Marloes Otten. Docente Nederlands op een school in Meppel, waar ze les geeft aan leerlingen uit de onderbouw van de havo, de mavo en het vwo. Marloes is een echte boekenwurm: van Mulisch tot Hertmans, van Lewinsky tot Williams: je maakt haar met van alles blij.

Paradijsvogel / Threes Anna / Atlas Contact / 2016 / 288 pag. / ISBN 9789025448295

No Comments

Post a Comment