Als Eva Abraams, een bibliothecaresse in Forida een afbeelding ziet van een boek in een openliggende krant, staat haar wereld even stil. Het is een afbeelding van een achttiende-eeuws religieus boekwerk dat Eva herkent uit duizenden. Het boek dat zij herkent als het “Boek van verloren namen”, heeft een grote rol in haar leven gespeeld tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het boek, dat zich nu in Berlijn bevindt, lijkt een soort code te bevatten. Alleen Eva weet wat deze codes betekenen. Na de oorlog heeft Eva haar oorlogsherinneringen diep weggestopt. Is zij in staat terug te keren naar die traumatische tijd en de waarheid te onthullen?
Dit boek heeft mij ontzettend geraakt. Ik lees graag boeken die zich in of na de oorlogstijd afspelen. Dit omdat ik het heel belangrijk vind dat deze tijd niet wordt vergeten. Maar ook omdat er mensen zoveel dingen hebben meegemaakt waar wij geen weet van hebben. Het grootste gedeelte van het boek speelt zich af in 1942, maar wordt afgewisseld met het heden, 2005. In het jaar 2005 lees je vanuit de ik-vorm waardoor je helemaal wordt meegenomen in Eva’s verhaal. Aan het begin wordt meteen duidelijk dat Eva haar zoon vrijwel niets van Eva’s verleden weet. Het stemde mij zo droevig dat Eva haar gevoelens zo diep wegstopte en haar verleden zelfs niet deelde met haar dierbaren.
Kristin Harmel maakt een mooie balans tussen verdriet, wanhoop, hoop en liefde. Voor in het boek schrijft Harmel aan wie ze het boek opdraagt: “En voor bibliotheekmedewerkers en boekverkopers overall, want jullie zorgen dat die boeken die levens kunnen veranderen, terechtkomen bij mensen die ze het hardst nodig hebben”. Vaak sla ik zo’n stukje over tijdens het lezen van een boek, maar ik vind het een prachtig begin van het boek. Want dat is de kracht van een boek, het verandert levens. En het zorgt dat herinneringen, belangrijke gebeurtenissen en mooie of minder mooie verhalen bewaard blijven.
Het boek neemt je vanaf pagina 1 mee in de hoop die Eva koestert, de angsten die zij voelt en een liefdesverhaal dat je op het puntje van je stoel laat zitten. Maar ook de impact op de samenleving van de gebeurtenissen uit die tijd. Familie’s, buren en geliefden die opeens lijnrecht tegenover elkaar staan. Wie kan je vertrouwen als niets is wat het lijkt? En wat is je veilige haven als er geen zekerheden in het leven meer zijn? Als Eva wordt gevraagd voor het vervalsen van papieren om Joodse kinderen onder te brengen voel je de spanning. Ik werd geraakt door Eva’s kijk op de razzia en op haar werk wat zij deed. Hoewel Eva en de verzetsgroep zoveel deden voor de Joodse kinderen, voelde het zo tegenstrijdig voor Eva om hun identiteit te veranderen.
“Ze zijn ons aan het uitwissen, en wij helpen ze.”
Dit boek heeft mij vanaf het eerste moment ontroerd. Het maakt mij extra dankbaar voor de tijd waarin ik ben opgegroeid. Kortom, echt een aanrader om te lezen.
Het boek van verloren namen / Kristin Harmel / Uitgeverij Boekerij / 2020/ 394 blz. / ISBN 9789022591536
Gastblogger: op deze plek zullen we regelmatig recensies plaatsen van bezoekers of van recensenten van bevriende websites en tijdschriften. Dat gebeurt soms op uitnodiging, maar heel graag willen we ook plaatsmaken voor spontaan ingeleverde boekbesprekingen. Dus: heb je een goed boek gelezen? Deel je mening (en dus je passie!) met de andere lezers van De Leesfabriek!
